Soms voelt het alsof er gedacht wordt dat bewoners tot nu toe in een walhalla leven als het gaat om welzijnswerkers die tot in overvloed initiatieven als buurthuizen, buurtbarbecues en trainingen aanreiken. Dit terwijl – door de golf van bezuinigingen – er in de meeste wijken in het land maar een aantal uur per week een sociaal werker werkzaam is.
De kaarten van onze verzorgingsstaat worden opnieuw geschud. Het sociaal domein is met de decentralisatie een andere weg ingeslagen; een weg waar hulp en ondersteuning dichtbij de inwoner moeten worden georganiseerd. Waar de inwoner zelf vervolgens wordt geacht (samen met zijn of haar netwerk) meer in eigen kracht te komen. Ervan uitgaande dat dit gunstig is voor de inwoner. Voorkomen is nou eenmaal beter dan genezen. En het zou ook gunstig zijn voor ons als samenleving. Grotere zelfredzaamheid en betere maatwerkvoorzieningen voorkomen dure zorg. En dat is nou net wat we willen.
Zoals hierboven geschetst doet het ons als sociaal makelaars denken aan sterke wijken, waar informele netwerken en formele netwerken elkaar weten te vinden en versterken. Waar mensen voor zichzelf en anderen zorgen en waar niemand door de mazen van de wet kan vallen. Waar organisaties samenwerken aan één plan en (professionele) ondersteuning gemakkelijk en dichtbij de mensen zelf wordt georganiseerd. Tegen dit idee, denken wij, is weinig in te brengen. Maar in korte tijd het hele kaartendek van de verzorgingsstaat herschudden en tegelijkertijd forse bezuinigingen doorvoeren valt onmogelijk met elkaar te rijmen.
Toch is het wel de situatie waarin we zitten. Zorg- en welzijnsorganisaties moeten noodgedwongen met minder middelen hetzelfde werk uitvoeren waardoor inwoners steeds vaker geacht worden om bij te springen. Terwijl aan de ene kant HBO-scholen met sociaal professionele studierichtingen, hoge accreditatie-eisen krijgen oplegd, wordt er aan de andere kant steeds vaker gesuggereerd dat complexe sociale vragen, bestuursfuncties en andere taken prima overgelaten kunnen worden aan vrijwilligers die hiervoor niet opgeleid zijn.
Maar wat als de vraag toch te complex is? Of het werk te zwaar? Als het vrijwillige bestuur van het buurthuis er van de één op de andere dag mee stopt? Als er ruzie ontstaat of als een project zonder betaalde coördinatie verder moet?
We geloven absoluut dat men als buur, familielid, vriend, kennis, vrijwilliger of zelfs onbekende onmisbaar is om de vergrijzing, armoede, uitsluiting, werkloosheid, heersende eenzaamheid en andere sociale problematieken succesvol aan te pakken. Het is dan geweldig om te zien dat zoveel mensen zich in hun eigen omgeving voor een ander willen inzetten en dat er zoveel solidariteit is naar elkaar, wellicht nu nog meer dan anders. Maar zonder sterke professionele sociale infrastructuur raakt de rek er uiteindelijk uit en is de transitie van het sociaal domein ons inziens gedoemd in te storten voordat het staat.
Dit is een artikel uit het SAM Magazine, klik HIER voor het volledige magazine.
